دعاوی مالی و غیر مالی چیست؟
در تعریف کلی، دعاوی مالی به دعوایی اطلاق می‌شود که خواستۀ آن مال باشد، و اجرای آن برای دارنده منجر به منفعت یا پول شود، مانند حق مالکیت خانه. در مقابل، دعاوی غیرمالی آن دسته از دعواست که اجرای آن منفعت مالی در پی نداشته باشد، مانند حق زوجیت، نسب، بنوت و ولایت و… .
بنابراین در تمام موضوعاتی که حقی تضییع یا انکار شود، دعوا مالی است. از جمله آن دعوای مطالبه اجرت المثل، دعوای مطالبه وجه چک، دعوای مطالبه سهم الارث، دعوای مطلبه مهریه و … که همگی در صورت اثبات شدن حق توسط وکیل مالی شیراز، منجر به کسب مال و یا منفعت مادی می‌شود.
همچنین، به گفتۀ وکیل دعاوی مالی شیراز دعاوی مالی مستقیماً دارای آثار مالی است، و حق غیر مالی امتیازی است که هدف آن رفع نیاز‌های عاطفی و اخلاقی انسان است. و موضوع آن، به طور مستقیم ارتباطی با داد و ستد و مبادله مال ندارد.
لازم به ذکر است قانون آیین دادرسی مدنی در بخش‌های مربوط به چگونگی تنظیم دادخواست و … به این موضوع پرداخته است.
تفاوت های دعاوی مالی و غیر مالی
در بخش پیش کم و بیش با تفاوت دعاوی مالی و غیر مالی را متوجه شدیم. اما تفاوت دعاوی مالی و غیر مالی از این منظر مهم است که مالی بودن یک دعوا یا غیر مالی بودن آن سبب به وجود آمدن آثاری می‌شود. از جمله اینکه مالی یا غیر مالی بودن دعوا تکلیف تجدید نظرخواهی و فرجام خواهی از رای را مشخص می‌کند. همچنین، هزینه وکالت مالی و دادرسی مربوط به دعاوی مالی و دعاوی غیر مالی نیز با یکدیگر متفاوت است.
در اینجا آثار تفکیک دعاوی مالی و غیر مالی را بررسی کرده‌ایم:
- از نظر وکیل مالی در شیراز، طبق بند ۳ ماده ۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی که شرایط دادخواست را تعیین کرده است. خواهان دعوا در دعاوی مالی باید بهای خواسته را تعیین کند ولی در دعاوی غیر مالی چنین وظیفه‌ای را بر عهده ندارد.
- طبق ماده ۳۳۱ قانون آیین دادرسی مدنی، احکام صادره در دعاوی غیر مالی همواره قابل تجدید نظر است. اما احکام صادره در دعاوی مالی، تنها زمانی قابل تجدید نظرخواهی است که خواسته دعوا یا ارزش آن بیش از ۳ میلیون ریال باشد. و فرجام خواهی نیز طبق بند یک مادۀ ۳۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی در دعاوی مالی احکام آن، خواستۀ دعوا بیش از ۲۰ میلیون ریال، قابل فرجام خواهی است. و در خصوص دعاوی غیر مالی نیز مطابق بند ۲ ماده ۳۶۷ و بند الف ماده ۳۶۸ همین قانون، تنها تعدادی از این دعاوی قابل فرجام خواهی است.
- در این دعاوی و بحث وکالت در امور مالی، خواهان موظف است هزینۀ دادرسی را در مرحلۀ ابتدایی بپردازد. بر این اساس که ارزش یا بهای خواستۀ دعوا در مرحلۀ تجدید نظرخواهی و واخواهی براساس میزان محکومٌ به باشد. این در حالی است که در دعاوی غیر مالی، هزینۀ دادرسی به صورت مقطوع در قانون بودجه هر سال مشخص می‌شود.
تشخیص دعاوی مالی از غیر مالی
برای شناخت دعاوی مالی از غیرمالی از نظر وکیل مالی شیراز راه‌هایی وجود دارد. بدین صورت که حق دعوا یا خواسته، مالی باشد یا خواسته تقویم‌پذیر به پول باشد، دعوا مالی است. در غیر این صورت، غیر مالی است. از طرفی، باید به نتیجه حاصل از دعوا نیز توجه کرد؛ در صورتی که نتیجه حاصل از دعوا، مال یا حق مالی باشد، دعوا مالی و در غیر این صورت، غیرمالی است.
انواع و مصادبق دعاوی مالی
اگر با بهترین وکیل مالی شیراز در یک جلسه مشاوره صحبت کنید، به شما خواهد گفت؛ دعاوی مالی سه نوع دارند:
- دعاوی مالی عادی
- دعاوی مالی در امور حسبی
- دعاوی مالی مربوط به موجر و مستاجر
مصادق و لیست این دعاوی نیز عبارت‌اند از:
- الزام به تنظیم سند رسمی اتومبیل، ساختمان و …
- ابطال سند مالکیت
- استرداد ثمن
- استرداد مبیع
- الزام به تحویل مبیع
- مطالبه وجه التزام مندرج در قراردادها
- خلع ید
- فک رهن
- الزام به ایفای تعهد راجع به معاملات و قراردادها
- اخذ به شفعه و حق فسخ در صورتی که موضوع معامله مال باشد
- مطالبه وجه چک، سفته، برات و اسناد عادی
- مطالبه خسارت تاخیر تادیه
- اثبات مالکیت
- دعوای افراز، تقسیم و فروش اموال مشاع در صورت اختلاف در مالکیت
- استرداد لاشه چک، سفته و برات
- دعوای مطالبه طلب
- مطالبه اشیایی که دارای بهای معین است
- تقسیم ترکه
- الزام به فروش ترکه
- مطالبه سهم الارث به طرفیت احد از وراث و یا فرد ثالثی که سهم الارث خواهان نزد اوست.
- استرداد شیربها
- مطالبه نفقه معوقه
- استرداد جهیزیه
- مطالبه مهریه
- مطالبه نفقه ایام عده
- تعیین نفقه آینده
- افزایش نفقه
- مطالبه سرقفلی
- مطالبه اجرت المثل
- دعوای الزام به تنظیم سند رسمی سرقفلی
- مطالبه اجور معوقه
- و… .
پیشنهاد مطالعه:
مصادیق دعاوی غیر مالی
- دعوای افراز تقسیم و فروش مال مشاع در صورت عدم اختلاف در مالکیت
- بطلان تقسیم مال مشاع به شرط عدم اختلاف در مالکیت
- ابطال سند وکالتنامه
- استرداد اسناد و مدارک غیر مالی و اشیایی که بهای معین ندارند
- ابطال رای داور
- بطلان تعهدات در صورتی که موضوع تعهد مال نباشد
- دعوای تولیت
- دعوای اعاده اعتبار ورشکسته
- دعوای ورشکستگی
- اعسار
- دعوای تصرف عدوانی
- دعوای رفع مزاحمت
- دعوای ممانعت از حق
- نصب قیم
- عزل قیم
- نصب امین برای غایب مفقود الاثر
- ضم امین
- صدور حکم موت فرضی
- مهروموم ترکه
- تحریر ترکه
- درخواست برداشتن مهروموم
- درخواست تصفیه ترکه
- بطلان تقسیم ترکه
- صدور حکم حجر
- تعیین تاریخ حجر
- اخراج ثلث از ماترک
- الزام به فروش ترکه
- سلب حضانت از ابوین
- گواهی رشد
- تقسیم ترکه (مگر در صورت عدم اختلاف در مالکیت)
- انحصار وراثت
- تنفیذ وصیت نامه
- ازدواج مجدد
- الزام به تنظیم سند رسمی ازدواج
- الزام به ثبت واقعه طلاق
- صدور حکم طلاق
- گواهی عدم امکان سازش
- الزام به تمکین
- حضانت
- اجازه ملاقات با فرزند مشترک
- الزام به ثبت واقعه رجوع
- انکار زوجیت
- تجویز انتقال منافع مورد اجاره
- تخلیه
- دعوای عُسْر و حَرَج
- الزام به تعمیرات اساسی مورد اجاره
- بطلان اجاره
- تعدیل اجاره بها
- اثبات نسب
- ابطال شناسنامه
- دعوای ابوت
- دعوای بنوت
- تغییر نام
- تغییر جنسیت
- تصحیح شناسنامه
- اصلاح تاریخ فوت در گواهی فوت
- تعدیل مهریه
- و …
نحوۀ تجدید نظر در این دعاوی
- طبق ماده 331 قانون آیین دادرسی مدنی، تمامی احکام صادره در دعاوی غیر مالی قابل تجدید نظر خواهی هستند، اما دعاوی مالی فقط زمانی قابل تجدید نظر خواهی هستند که میزان خواسته یا ارزش آن بیش از سه میلیون ریال باشد.
- بنابر ماده فوق، احکام راجع به متفرعات دعوی در صورتی قابل تجدید نظرند که حکم راجع به اصل دعوا قابل تجدید نظر باشد. در رابطه با قرار‌های قابل تجدید نظر نیز در صورتی می‌توان از آن‌ها تجدید نظرخواهی کرد که حکم راجع به اصل دعوی قابل تجدید نظر باشد.
- علاوه بر این‌ها بنابر ماده 367 قانون آیین دادرسی مدنی، احکام مالی با خواستۀ بیشتر از دو میلیون ریال، فرجام خواهی دارند. از میان دعاوی غیر مالی، احکام راجع به اصل نکاح و فسخ آن، طلاق، نسب، حجر، وقف، ثلث، حبس و تولیت قابلیت فرجام خواهی دارند.
- همچنین از نظر وکیل دعاوی مالی شیراز، قرار‌های قابل فرجام صادره از دادگاه بدوی برطبق ماده 367 قانون فوق، شرط است که اصل حکم راجع به آن‌ها قابل رسیدگی فرجامی باشد.
- در بحث وکالت در امور مالی و دعاوی مربوط به آن، نصاب خواستۀ دعوا در قابل فرجام بودن یا نبودن قرار‌های صادره از دادگاه‌های بدوی نیز موثر است.
- در آرای صادره از دادگاه‌های تجدید نظر استان، برطبق بند الف ماده 368 قانون آیین دادرسی مدنی، احکام دعاوی مالی قابل فرجام خواهی نبوده و تنها تعدادی از احکام دعاوی غیر مالی قابل فرجام هستند.
- طبق ماده 368 قانون آیین دادرسی مدنی، تعداد محدودی از قرار‌های صادره از دادگاه تجدید نظر مرکز استان فرجام دارند. آن هم به شرطی که اصل حکم راجع به این قرارها قابل فرجام باشد.
تقویم خواسته در دعاوی مالی و غیر مالی
از نظر وکیل مالی در شیراز نکاتی که خواهان باید در دادخواست به آن تصریح کند، تقویم بهای خواسته در دعاوی مالی است. اما این مبحث در دعاوی غیر مالی نیازی نیست. اگر خواسته دعوا ارز باشد، باید به نرخ رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تقویم شود. تا ارزش ریالی آن مشخص و بدین طریق بهای خواسته تعیین شود.
در دعاوی راجع به اموال، بهای خواسته مبلغی است که خواهان در دادخواست تعیین کرده است. در بعضی دعاوی مانند دریافت اجرت‌المثل به کمک بهترین وکیل مالی شیراز، ممکن است به هنگام تقویم دادخواست، تعیین بهای خواسته میسر نباشد. پس برابر بند ۱۴ ماده ۳ قانون وصول، خواهان باید پنج میلیون و یکصد هزار ریال به صورت علی الحساب به عنوان هزینه دادرسی بپردازد.
در چنین مواردی، معیار تجدیدنظر مبلغی است که خواهان فعلا آن را برای بهای غیر قطعی خواسته تعیین کرده است. اما در مرحله اجرا هزینه دادرسی بر اساس میزان محکوم به قطعی محاسبه و اخذ می‌شود.
اگر خواهان خواسته دعوی را طوری تقویم کند که در مراحل بعدی رسیدگی موثر باشد، خوانده حق اعتراض دارد. و می‌تواند تا نخستین جلسه رسیدگی اعتراض خود را بیان کند. در این صورت دادگاه قبل از شروع به رسیدگی با جلب نظر کارشناس بهای خواسته را تعیین خواهد کرد.
همچنین طبق ماده ۶۳ همین قانون، وقوع اختلاف بین خواهان و خوانده در تعیین بهای خواسته، شرط دخالت دادگاه از طریق جلب کارشناس است. هزینه دیگری از هزینه دادرسی دعاوی مالی که باید توسط خواهان پرداخت شود. هزینه برگه‌هایی است که به همراه دادخواست تقدیم می‌شود. که قرارها و احکام دادگاه‌ها را نیز شامل می‌شود.
از طرفی از نظر وکیل مالی شیراز و ماده ۵۰۳ همین قانون، هزینه دادخواست کتبی یا شفاهی، در ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن معین شده، در مصوب سال 1373 یا سایر قوانین تعیین شده است. هزینه‌ه اعم از دادخواست بدوی و اعتراض به حکم غیابی و متقابل، ورود و جلب ثالث و اعتراض شخص ثالث، دادخواست تجدید نظر و فرجام، اعاده دادرسی و هزینه وکالت نامه، برگه‌های اجرایی و… است. و به صورت الصاق و ابطال تمبر یا واریز وجه به حساب خزانه پرداخت می‌شود.
هزینه دادرسی دعاوی مالی
به گفتۀ بهترین وکیل مالی شیراز مطابق ماده ۵۰۲، هزینه دادرسی شامل برگه‌هایی که به دادگاه تقدیم می‌شود که هزینه قرارها و احکام دادگاه‌ها را نیز در بر می‌گیرد. گاهی مسئولان دفا‌تر دادگاه‌ها، بر خلاف نظر خواهان؛ دعوا را مالی می‌دانند. و قرار رد دادخواست به علت نقص آن از لحاظ عدم پرداخت هزینه دادرسی صادر می‌شود.
گاهی نیز مسئله نمود دیگری پیدا می‌کند. و مسئولان دفا‌تر دادگاه‌ها بدون توجه به دعوای مطروحه، مبادرت به اخذ هزینه دادرسی بر مبنای دعاوی غیرمالی می‌کنند. که این امر نه تنها خسارت به درآمد عمومی کشور وارد می‌کند. بلکه طرح دعاوی واهی از طرف اشخاص، مشکلات زیادی را نیز در مرحله تجدید نظر در پی خواهد داشت.
شماره وکیل مالی شیراز
بی‌شک مشورت با مشاور حقوقی و وکیل متخصص و باتجربه در تمام مراحل رسیدگی به پرونده‌های حقوقی و کیفری از اهمیت بسزایی دارد. زیرا با انتخاب وکیل مالی شیراز، قبل ازهر اقدام قانونی در وقت و هزینه‌های دادرسی صرفه جویی می‌شود و حق و حقوق موکل ضایع نمی‌شود.
برای تنظیم نوبت جلسه مشاوره با وکیل مالی شیراز سجاد محمدی با شماره 09171235873 تماس بگیرید.
سوالات متداول
برای تشخیص دعاوی غیرمالی ابتدا باید حق مورد دعوا را بررسی کرد. که طبق آن به دو دسته دعاوی غیر مالی ذاتی که حق منشاء ذاتاً غیرمالی است. و دعاوی غیر مالی اعتباری که به تعیین بهای خواستۀ آن ها لازم نیست.
مال غیر منقول به مالی می‌گویند که قابل انتقال نیست. مانند زمین، ساختمان، باغ و هر چیزی که جابه‌جاپذیر نیست. و انواع دعاوی آن به دعوی مالکیت، دعوی مزاحمت، ممانعت از حق و دعوی تصرف عدوانی تقسیم می‌شود.
