ممکن است بارها واژه چک بلامحل را شنیده باشید. حتی ممکن است شنیده باشید که افراد برای نقد کردن چکی که حساب آن‌ها خالی بوده است، به مراجع قضایی مراجعه می‌کنند. اما چنانچه خودتان با چنین مشکلاتی مواجه شوید نیاز به اطلاعاتی بیش از این‌ها دارید؛ حتی اگر بهترین وکیل شیراز را هم پیدا کرده باشید. در این مقاله قصد داریم شما را با مباحث حقوقی چک از نگاه بهترین وکیل چک در شیراز آشنا کنیم. تا پایان با ما همراه باشید.
چک چیست؟
چک نوعی سند تجاری است که بانک به افرادی می‌دهد که شرایط مشخصی دارند. در واقع هدف اصلی از تعریف و صدور چک، جایگزینی آن با پول نقد است. دارندگان چک می‌توانند در خریدهای خود به جای پول نقد به فروشنده، چک خود را ارائه دهند.
انواع چک
وکیل چک شیراز چند نوع چک را معرفی می‌کند. هر چکی دارای جنبه حقوقی است. یعنی صادر کننده ملزم است وجه آن را در سررسید بپردازد. در ادامه انواع چک را معرفی می‌کنیم:
- چک عادی
اولین و رایج‌ترین نوع از چک‌های بانکی، چک عادی است. در این چک صاحب حساب از دارایی خود نزد بانک چکی را در وجه شخص مدنظر یا حامل صادر می‌کند. برای نقد کردن این چک باید به شعبه بانکی که چک از آن صادر شده مراجعه کرد.
- چک تایید شده
چک تاییدشده تفاوت چندانی با چک عادی ندارد. تنها تفاوت چک تاییدشده با چک عادی این است که بانکی که چک روی آن صادر شده، پرداخت وجه را تایید می‌کند. به تعریف بهترین وکیل چک در شیراز، اگر چنین چکی داشته باشید، بانک مبلغ چک را پرداخت می‌کند. حتی اگر در حساب شخص صادرکننده چک وجه لازم وجود نداشته باشد.
- چک تضمینی
چک رمزدار یا تضمینی از سوی همان بانک به عهده همان بانک و با درخواست مشتری صادر شده، و پرداخت از سوی بانک ضمانت می‌شود. کسی که درخواست چک ضمانت شده داشته باشد، به داشتن حساب جاری در بانک صادرکننده چک نیاز ندارد.
- چک مسافرتی
این نوع از چک از سوی بانک صادر می‌شود. و وجه آن در هریک از شعب آن بانک از سوی نمایندگان و کارگزاران بانکی قابل پرداخت به دارنده‌ی چک است.
- چک سفید امضا
چک سفید امضا، نوعی چک است که صادر کنندۀ آن چک را امضا کرده. اما نام، تاریخ و سایر موارد دارندۀ چک را در آن قید نکرده است.
- چک مدت دار
همان طور که از نام‌اش مشخص است، چکی است که در تاریخ معین صادر می‌شود.
چک بی محل چیست؟
نکته مهم در انواع چکی که نام بردیم، این است که باید دارای تاریخ و امضا و مبلغ و محل صدور باشد. از طرفی، بهترین وکیل چک در شیراز چنین بیان می‌کند که صادرکننده باید در حساب جاری خود به اندازه مبلغی که در چک می‌نویسد وجه داشته باشد. تا هنگامی که چک به بانک ارائه می‌شود، مبلغ کافی را داشته باشد که به دارنده پرداخته شود. در غیر این صورت، چک برگشتی محسوب می‌شود.
بنابراین، چک بیمحل یا چک برگشتی چکی است که صادرکننده آن پول یا وجه کافی در بانک ندارد و چک برگشت می‌خورد. در چنین شرایطی دارنده چک می‌تواند از طریق مراجعه به مراجع قضایی از صادرکننده چک شکایت کرده و وجه چک را دریافت کند. برای سرعت بخشیدن به این پروسه و کسب بهترین نتیجه، می‌توان از وکیل چک برگشتی شیراز کمک گرفت.
موارد برگشت خوردن چک
طبق ماده 12 قانون صدور چک، اگر روزی چکی در دست داشتید و برای نقد کردن آن به بانک مراجعه کردید ولی نتوانستید پولی دریافت کنید، بهتر است بدانید که در این شرایط میتوانید چک را برگشت بزنید:
صدور چک از حساب خالی
وکیل چک در شیراز همچنین بیان می‌کند که وقتی شخصی با علم به خالی بودن یا کم بودن حساب چکی را صادر کند، چنین چکی بی محل است. و طبق ماده ۷ قانون صدور چک به جرم صدور چک بی محل مجازات دارد؛ و فرد دارنده می‌تواند آن را برگشت بزند.
صدور چک از حساب مسدود
وکیل چک برگشتی شیراز این حق را به فرد دارنده چک می‌دهد، در صورتی که کسی با علم به بسته بودن حساب بانکی خود، به هر دلیلی چکی را صادر کند، آن چک بلامحل و صادرکننده آن مجازات می‌شود.
صدور دستور عدم پرداخت
در صورتی که صادرکننده بعد از صدور چک دستور عدم پرداخت به بانک بدهد و نتواند ادعای خود را مبنی بر سرقت یا خیانت اثبات کند، این اقدام وی مجازات صدور چک بی محل را در پی دارد.
تنظیم نادرست چک
اشتباهات سهوی یا عمدی صادرکننده چک در خصوص تنظیم چک مانند مطابقت نداشتن امضاء، وجود اختلاف در مطالب چک، خط خوردگی و قلم خوردگی و … امکان برگشت زدن چک را برای دارنده چک فراهم می‌کند. همچنین در مواردی که در متن چک شرطی درج شده باشد، بانک بنا به درخواست دارنده چک بدون توجه به شرط، اقدام به برگشت زدن چک می‌کند. در واقع وکیل برای چک برگشتی چنین چکی را بلامحل و برگشت زده می‌داند.
قوانین پیگیری چک
نکته مهمی که باید دقت داشته باشید این است که تنها چک‌هایی که از بانک صادر می‌شود به صورت قانونی پیگرد دارند. به این ترتیب، موسسات مالی و صندوق‌های قرض الحسنه تحت حمایت قانونی قرار نمی‌گیرند. انواع چک‌ها را از نظر پیگیری قانونی به دو نوع چک حقوقی و چک کیفری دسته‌بندی می‌کنند. وصول چک کیفری بسیار ساده‌تر از وصول چک حقوقی است. همچنین، صادرکننده چک کیفری به حبس محکوم خواهد شد؛ ولی صادرکننده چک حقوقی خیر.
سایر قوانین پیگیری در موارد زیر خلاصه می‌شوند:
- کسی که چک پس از برگشت به او منتقل می‌شود، حق شکایت کیفری ندارد مگر انتقال قهری باشد (ارث رسیده).
- اگر دارنده چک بخواهد چک را به شخصی دیگر به نمایندگی از خود وصل کند. و حق شکایت کیفری او در صورت بی محل بودن چک محفوظ باشد، باید هویت و نشانی خود را با تصریح نمایندگی در چک قید کند. در این صورت گواهی عدم پرداخت به نام او صادر می‌شود، و حق شکایت کیفری دارد.
- به گفته وکیل چک های برگشتی، هرگاه بعد از شکایت کیفری شاکی چک را به دیگری انتقال دهد یا حقوق خود را نسبت به چک به هر نحو دیگری واگذار کند، تعقیب کیفری موقوف می‌شود.
- هرگاه قبل از صدور حکم قطعی شاکی گذشت کند، یا متهم وجه چک و خسارت تاخیر تادیه را نقدی به دارنده آن پرداخت کند، یا موجبات پرداخت چک و خسارت را فراهم کند، یا در صندوق دادگستری یا اجرای ثبت تودیع کند، مرجع رسیدگی قرار موقوفی تعقیب صادر می‌کند.
این مجازات‌ها شامل چک یا چک‌های ثابت شده بابت معاملات نامشروع یا ربوی صادر نمی‌شود.
- چک‌های صادره در ایران عهده بانک‌های واقع در خارج از کشور مشمول این ماده است.
- در صورتی که صادرکننده چک قبل از تاریخ شکایت کیفری وجه چک را نقدی به دارنده آن پرداخت کند، یا با موافقت شاکی خصوصی ترتیبی برای پرداخت آن بدهد، یا موجبات پرداخت آن را فراهم کند، تعقیب‌پذیر نیست.
روش های پیگیری چک بلامحل
طبق قانون و بنابر اظهارات بهترین وکیل چک در شیراز، همانطور که در بخش پیش اشاره کردیم، دارندۀ چک بیمحل می‌تواند برای وصول مبلغ از سه روش حقوقی، کیفری و ثبتی استفاه کند. هرکدام از این روش‌ها مراحل و ضوابط قانونی خاصی دارند، که در ادامه بررسی‌شان کرده‌ایم:
یک. دعوای کیفری
به دلیل پروسۀ پر پیچ و خم رسیدگی به چک بیمحل، روش کیفری در مقایسه با روش‌های دیگر بیشتر به کار برده می‌شود. اما برای اینکه دارندۀ چک برگشتی بتواند از روش کیفری استفاده کند، بر اساس ماده 11 قانون و گفته‌های وکیل جهت چک برگشتی، برای صدور چک باید شرایط زیر را رعایت کرد:
- باید حداکثر تا شش ماه بعد از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه کند.
- درصورتی که بانک به هر دلیلی گواهی عدم پرداخت صادر کند، دارنده باید حداکثر به مدت شش ماه از صدور این گواهی شکایت خود را در مرجع صالح عنوان کند.
- صدور چک برگشتی جرم است. و برای اینکه دادگاه بتواند آن را بررسی کند، به شکایت دارندۀ چک نیاز دارد.
- شکایت کیفری رایگان نیست، و دارندۀ چک باید هزینۀ شکایت خود (و احیانا هزینه وکیل چک برگشتی) را پرداخت کند.
در صورتی که دارندۀ چک از روش کیفری استفاده و شکایت کند، صادرکننده وظیفه دارد مبلغ چک را پرداخت کند. و علاوه بر آن، مجازات قانونی، یعنی دو سال حبس را متحمل شود. بنابر ماده 21 قانون صدور چک، در صورتی که بیش از یک‌بار چک بیمحل صادر کند، همۀ حساب‌های جاری او از طریق بانک‌ها بسته می‌شود. هیچ بانکی هم نمی‌تواند تا سه سال به اسم او حساب جاری دیگری باز کند.
بر اساس قانون، دارندۀ چک می‌تواند صادرکننده را محکوم کند به پرداخت تمام خسارات و هزینه‌هایی که برای دریافت مبلغ خود متحمل شده است.
مواردی که نمی‌توان پیگیری کیفری انجام داد:
- چک سفید امضا
- چک تضمینی
- هرگاه در متن چک وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده باشد.
- هرگاه خلاف موارد قبل بدون قید در متن چک، ثابت شود كه وصول وجه آن منوط به تحقق شرط یا بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی بوده است.
- هرگاه ثابت شود چک بدون تاریخ است. یا تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد.
دو. پیگیری حقوقی
اگر شما با اطلاع از اینکه حساب صادرکننده چک موجودی کافی دارد از او چک به تاریخ ۳ ماه دیگر دریافت کنید، چک وعده دار به حساب می‌آید و دیگر جنبه کیفری ندارد. به همین خاطر، فقط از طریق حقوقی می‌توان آن را پیگیری کرد. پس اگر چک برگشتی شما یک چک وعده دار باشد، باید از طریق شکایت و به کمک یک وکیل خوب برای چک برگشتی پیگیری کنید.
سه. پیگیری ثبتی
طبق ماده 2 قانون صدور چک، دارنده، طبق قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به اجرای اسناد رسمی، وجه چک یا باقی مانده آن را از صادرکننده وصول می‌کند. آنچه از دید وکیل برای چک سرقتی و به طور کلبی بهترین وکیل دعاوی چک در وصول چک از طریق مرحله ثبتی اهمیت دارد، این است که ثبت، در صورت مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک از طرف بانک گواهی شده باشد.
مرجع شکایت چک بلامحل
آنطور که وکیل چک شیراز یادآوری می‌کند، بسته به نوع شکایت، مرجع رسیدگی به آن نیز متفاوت است. باید توجه کرد که منظور از روش کیفری طرح کردن شکایت در دادسرا، منظور از روش حقوقی ارائه دادخواست به دادگاه حقوقی و منظور از روش ثبتی مراجعه به اجرائیه‌ی ثبت است.
در روش کیفری فرد باید ابتدا شکایت نامه (شکوائیه) تنظیم کند و سپس شکایت خود را در دادسرای محلی که بانک صادرکننده‌‌ی گواهی عدم پرداخت در آن قرار دارد، طرح کند. علاوه بر دادسرا، دفاتر ارائه‌‌ی خدمات الکترونیکی قضایی راه‌‌اندازی شده است که دارنده چک بلامحل می‌تواند جهت پیگیری الکترونیکی شکایت مربوط به صدور چک بلامحل و کسب اطلاع از وضعیت پرونده، به این دفاتر مراجعه و با ارائه مدارک لازم، یعنی کپی گواهی شده برابر اصل چک و کپی گواهی شده برابر اصل گواهی عدم پرداخت، شکایت خود را طرح کند.
مجازات صدور چک بلامحل
حال که با قوانین مربوط به چک بلامحل آشنا شدیم، وقت آن است که مجازات‌های این تخلف را یادآور شویم. طبق گفته‌های وکیل چک برگشتی شیراز، مجازات صدور چنین چک‌هایی به شرح زیر است:
- مبلغ چک کمتر از یک میلیون تومان (۱۰ میلیون ریال): حداکثر شش ماه حبس
- مبلغ چک از یک تا پنج میلیون تومان: از شش ماه تا یک سال حبس
- مبلغ چک بیش از پنج میلیون تومان: حبس از یک سال تا دو سال + ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال
در صورتی که صادرکننده اقدام به صدور چک‌های بلامحل کرده باشد، مجموع مبالغ مندرج در چک‌ها ملاک خواهد بود.
صدور چک بلامحل متعدد
طبق مادۀ ۲۱ قانون صدور چک، بانک‌ها مکلف‌اند کلیه حساب‌های جاری اشخاصی را ببندد که بیش از یک بار چک بی محل صادر می‌کنند. و یا تعقیب آن‌ها منتهی به صدور کیفر خواست شود، و تا سه سال به نام آن‌ها حساب جاری دیگری باز کند.
در قانون جدید همکاری اطلاعاتی بین مرجع قضایی و بانک مرکزی این امر پیش بینی شده است. به بیان بهترین وکیل دعاوی چک، بر این اساس بانک مرکزی مکلف است با تجمیع اطلاعات گواهینامه‌های عدم پرداخت و آرای قطعی محاکم دربارۀ چک، امکان دسترسی برخط بانک‌ها و موسسات اعتباری به سوابق صدور و پرداخت چک صادر کند. همچنین امکان استعلام گواهینامه‌های عدم پرداخت را برای مراجع قضایی و ثبتی از طریق شبکه ملی عدالت ایجاد کند.
رفع سوء اثر از چک
طبق اطلاعات وکیل چک در شیراز و بر اساس تبصره 3 ماده 2 قانون اصلاح صدور چک که به عنوان ماده 5 مکرر به قانون الحاق شده، در هریک از موارد زیر بانک مکلف است مراتب را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی اعلام کند، تا فوراً و به صورت آنلاین از چک سوء اثر رفع شود:
- واریز کسریِ مبلغ چک به حساب جاری نزد بانک محال عليه و ارائه درخواست مسدودیِ بله واریز شده است. که در این صورت بانک مکلف است ضمن مسدود کردن مبلغ تا زمان مراجعه دارنده چک و حداکثر به مدت یک سال، ظرف مدت سه روز واریز مبلغ را به روشی مطمئن و مستند به اطلاع دارندۀ چک برساند.
- ارائه لاشۀ چک به بانکِ محال عليهِ صاحبِ حساب، بعد از پرداخت وجه چک به ذینفع و دریافت لاشۀ آن به کمک وکیل استرداد لاشه چک است.
- ارائه رضایت نامه رسمی تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی از دارنده چک یا نامه رسمی از تخت حقوق دولتی با عمومی غیردولتی که دارنده چک بوده است.
- ارائه حکم قضایی حکم نهایی مبنی بر برائت صاحب حساب در خصوص چک.
- سپری شدن مدت سه سال از تاریخ صدور گواهینامه پرداخت نکردن مشروط به عدم طرح دعوای حقوقی یا کیفری در خصوص جک توسط دارنده چک.
رفع موجبات تحقق جرم صدور چک
حق شکایت کیفری و یا رسیدگی به شکایت در مواردی متوقف می‌شود. بهترین وکیل چک در شیراز، در ادامه برخی از این موارد را اینگونه بیان می‌کند:
- انتقال ارادی چک
هر زمان که انتقال ارادی چک انجام شود، شکایت کیفری را ساقط می‌کند.
- قبل از شکایت کیفری
درصورتی که صادرکننده چک قبل از تاریخ شکایت کیفری وجه چک را نقدی به دارنده آن پرداخت کند، یا با موافقت شاکی خصوصی ترتیبی برای پرداخت آن بدهد، یا موجبات پرداخت آن را در بانک محال عليه فراهم کند، تعقیب کیفری ندارد.
- بعد از شکایت و قبل از صدور حکم قطعی
در صورت گذشت شاکی و یا اینکه متهم وجه چک و خسارات تاخیر تادیه را نقد به دارنده آن پرداخت کند، یا پرداخت وجه چک و خسارات ذکر شده (از تاریخ ارائه چک به بانک) را فراهم کند، یا در صندوق دادگستری یا اجرای ثبت تودیع کند، مرجع رسیدگی قرار موقوفی تعقیب صادر خواهد کرد.
- بعد از صدور حکم قطعی
در صورتی که شاکی گذشت کند.
هزینه دادرسی مطالبه وجه چک
طبق بیانات وکیل چک در شیراز، بر اساس مقررات تعرفه خدمات قضایی، مبلغ پنج هزار تومان در زمان عنوان کردن شکایت دریافت می‌شود. علاوه بر این مبلغ، باید در خصوص چک‌های تا مبلغ 100 هزار تومان معادل 1500 تومان، چک‌های 100 هزار تومان تا یک میلیون تومان معادل 4000 تومان و بیش از یک میلیون تومان معادل 15000 تومان پرداخت کند. برای مثال، در چک به مبلغ 100 هزار تومان باید 6500 تومان هزینه دادرسی پرداخت شود. در ادامه دستمزد و هزینه وکیل چک برگشتی را نیز بررسی می‌کنیم.
دستمزد وکیل برای چک برگشتی
هزینه وکیل برای چک برگشتی با مقایسه رزومه و تجربۀ مناسب‌ترین وکیل تعیین می‌شود. و این هزینه به سختی کار و زحمات وکیل بستگی دارد. اما در کل، هزینه ی آن بین ۳ الی ۱۰ درصد از مبلغ کل چک است.
ارتباط با بهترین وکیل چک در شیراز
شخصی که به عنوان وکیل چک شیراز انتخاب می‌کنید، باید با قوانین و مقررات مربوط به چک آشنایی کامل داشته باشد. در صورتی که فرد مدنظر شما اطلاعات کافی در این موضوع نداشته باشد و به درستی نتواند پرونده چک را پیگیری کند، ممکن است ضرر و زیان های زیادی به شما به عنوان موکل وارد شود.
اگر نیاز به مشورت با وکیل چک شیراز در رابطه با این دعاوی دارید، میتوانید از یک جلسه مشاوره رایگان 30 دقیقه‌ای با وکیل دادگستری پایه یک در شیراز، دکتر سجاد محمدی، بهره‌مند شوید. برای اینکار کافی است با شماره 09330550588 تماس بگیرید (اگر با گوشی هوشمند درحال مطالعه هستید، کافیست روی شماره بزنید).
سوالات متداول
1. مجازات چک بلامحل چیست؟
مجازات چک بلامحل بر اساس مبلغ چک متفاوت خواهد بود. معمولاً از 6 ماه تا 2 سال حبس و بیشتر را در بر دارد.
2. دستمزد وکیل برای چک برگشتی چقدر است؟
هزینه وکیل برای چک برگشتی با توجه به رزومه و تجربۀ وکیل تعیین می‌شود، و به سختی کار و زحمات او بستگی دارد. اما در کل، هزینه آن بین 3 الی 10 درصد از مبلغ کل چک است.
3. آیا چک بلامحل همان چک برگشتی است؟
از نامهای چک بلامحل یا بیمحل چک برگشتی است. که در این مقاله (بهترین وکیل چک در شیراز) به کرات از آن استفاده کردیم. شما میتوانید برای آشنایی با تعریف دقیق تعریف چک بی محل را مطالعه کنید.
