وقتی به تمام شرکتهای بزرگ دنیا فکر می‌کنید، اولین چیزی که ب ذهنتان می رسد مشارکتی یا مالکیتی بودن آنهاست؛ اما همگی سهامی هستند. هنگامی که با تجارت در مقیاس نسبتاً بزرگ سروکار داریم، شرکت سهامی مناسب ترین شکل سازماندهی تجاری است. ازین رو مسئولیت‌هایی که برعهدۀ افراد است نیز بر اساس قوانینی تعیین می‌شود.در شرکتهای سهامی خاص هئیت مدیره مسئولیت اداره شرکت را برعهده دارد. و نیاز به انتخاب وی از سهامداران نیست.
اما برای آشنایی با مسئولیت شرکا در شرکت های سهامی خاص و عام در ادامه مطلب با وکیل شیراز همراه شوید.
شرکت های سهامی چیست؟
شرکت سهامی به شرکتی اطلاق می‌شود؛ که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنها خواهد بود. حداقل تعداد شرکاء در شرکت سهامی، نباید از سه نفر کمتر باشد.
ماهیت این گونه شرکتها بیش از هر چیز، قرارداد است مع ذلک شرکت سهامی کاملآ تابع قرارداد شرکا نیست و به خصوص در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 1347 بر جنبه تاسیس بودن آن بیشتر تاکید شده است.
بر اساس قانون مذکور شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می‌شود ولو این که موضوع عملیات آن امور بازرگانی (موارد مندرج در ماده 2 قانون تجارت) نباشد.
به‌طور کلی شرکتهای سهامی به دو نوع عام و خاص تقسیم می‌شود. همچنین در تقسیم‌بندی کلی شرکتها بر اساس مسئولیت، شرکتهای سرمایه‌ای و شرکتهای اشخاص تقسیم می‌شود. که این موضوع در اساسنامه و شرکت‌‌نامه تعیین می‌شود و به موجب آن مسئولیت شرکا مشخص می‌شود.
شرکتهای سرمایه‌ای، مسئولیت شرکا را با سرمایه و یا سهام آنها تعیین می‌کنند و شرکتهای اشخاص مسئولیت شرکا را بر اساس نام و آوازه فرد و به صورت معمولاً تماماً بر عهده افراد تعیین می‌کنند.
انواع شرکتهای سهامی (خاص و عام)
گفتیم که یکی از معتبرترین شرکتهای تجاری، شرکتهای سهامی عام و خاص است. این نوع شرکتها کاملا سرمایه محورانه عمل می‌کنند و اعتبار خود را از سرمایه‌ها می‌گیرند. در این نوع شرکت ها هر فرد وظیفه دارند با توجه بر نوع شرکت میزانی از سرمایه شرکت را خریداری کند. بنابراین هر شخص در قبال سرمایه‌ای که وارد شرکت می‌کند سهام تعریف شده‌ای که در اساسنامه ذکر شده است را دریافت می‌کند.
در این شرکتها هر فرد یا شریک که به سهامدار در شرکتهای سهامی شناخته می‌شود در این شرکتها به اندازه سهام خود در شرکت مسئولیت دارد. سهام در این نوع شرکت ها قابل افت و رشد است و باید در هر زمان میزان اعتبار سهام مشخص شود تا مسئولیت شرکا بر اساس آن تعیین شود.
همچنین باید به این موضوع نیز اشاره کرد که هر یک از شرکا فقط به اندازه سهام خود و نه بیشتر در شرکت سهامی مسئولیت دارد. با توجه به این موضوع هیچ یک از شرکا نمی‌توانند بیش از سهام خود در شرکت برای شرکت هزینه کند و یا دارایی‌های شخصی خود را وارد کار کند.
پیش از هر چیز باید بدانید که با مشاوره از بهترین وکیل قرارداد در شیراز و یا هر نقطه دیگری میتوانید قرارداد های کاری و شراکتی خود را محکم تر منعقد کنید.
میزان مسئولیت شرکا در شرکت سهامی خاص
طبق ماده 118 قانون تجارت در رابطه با تأسیس شرکتها، معمولاً به هیئت مدیره شرکتهای سهامی خاص اختیار تام داده می‌شود و این افراد می‌توانند تمامی تصمیمات خود را به صورت کاملاً مستقل عملی کنند.
توجه داشته باشید تنها در زمانی که به هر دلیلی هیئت مدیره اقدام به انجام کار نادرست و به ضرر شرکت و سهامداران کند، سهامداران شرکت می‌توانند با ارائه مدرک معتبر و پس از ثابت کردن قصور هیئت مدیره خواستار جبران خسارات و ضرر و زیان شوند و از هیئت مدیرۀ شرکت شکایت کنند.
قوانین مرتبط با مسئولیت های شرکا در شرکت های سهامی خاص
با توجه به نوع شرکت قوانینی هم برای آن تعیین می‌شود که به شرح زیر است.
- به طور معمول در شرکتهای سهامی خاص، میزان مسئولیت هر یک از شرکا به اندازه مبلغ اسمی سهام خریداری شده است.
- طبق قانون مرتبط با شرکتهای سهامی خاص، مسئولیت صاحبان سهام که نباید تعداد آنها از سه نفر کمتر باشد، محدود به میزان سهام آنها است و در زمانی که سرمایه شرکت از مبلغ مقرر کمتر شود، شرکا وظیفه دارند تا طی یک سال سرمایه از بین رفته شده را تماما جبران کنند و یا می‌توانند شرکت سهامی خاص را به نوع دیگری از شرکت سهامی و تضامنی تبدیل کنند.
- هیئت مدیره شرکتهای سهامی خاص مسئولیت انجام کلیه مسائل حقوقی مربوط به شرکت در چارچوب قوانین تجارت را برعهده دارند.
مسئولیت بدهی شرکت سهامی خاص
با استناد بر قانون مالیات مستقیم، مسئولیت کلیه بدهی‌های مالیاتی هر شرکت سهامی خاصی برعهدۀ آخرین مدیران آن است. همچنین طبق قانون تجارت کلیه بدهی ها به سایر سهامداران و یا مدیران قبلی مرتبط نخواهد شد.
با وجود این قوانین متوجه می‌شویم، با توجه به اینکه سهام هر فردی در شرکت سهامی خاص بر اساس آورده‌ی خود است، پس سایر افراد و شرکا مسئولیتی در قبال بدهی‌ها نخواهند داشت. اما با استناد ماده 1 لایحه قانونی تجارت، اشخاص حقوقی و سهامداران در شرکت های سهامی خاص، برای پرداخت بدهی تنها تا مبلغ اسمی سهام خود مسئولیت خواهند داشت، و بیشتر از آن مسئولیت نخواهد داشت.
علاوه بر بدهی‌های معمول شرکت سهامی خاص، بدهی‌های مالیاتی شرکت نیز وجود دارد که پرداخت این بدهی بر عهده شرکت بوده و بایستی از محل وجوه و دارایی‌های شرکت پرداخت شود.
میزان مسئولیت هیأت مدیره و سهامداران در شرکت سهامی خاص
گفتیم که مسئولیت صاحبان سهام که نباید تعداد آنها از سه نفر کمتر باشد، محدود به سهام آنهاست و در صورتی که سرمایه شرکت از مبلغ مقرر کمتر گردد، شرکا موظف هستند تا طی یکسال سرمایه از دست رفته را جبران کند و یا شرکت سهامی خاص را به نوع دیگری از شرکت سهامی و تضامنی تبدیل نماید.
مسئولیت مدیران در شرکت سهامی خاص انجام مسائل حقوقی شرکت در چارچوب قوانین تجارت را برعهده دارد
مفاد ماده 118 و نکات مرتبط با اختیارات در شرکت های سهامی خاص
با توجه به ماده 118 به هیات مدیره در شرکت های سهامی خاص اختیار کامل داده می‌شود. همچنین طبق این قانون این موضوع مورد توجه قرار می گیرد که اشخاص ثالث طرف معامله چه حقوقی در قبال سهام دارند. توجه داشته باشید با توجه به این قانون با اساسنامه شرکت و تصمیم مجمع عمومی اختیار مدیران در زمینۀ سهام شرکا کاهش پیدا می‌کند و اشخاص ثالث نمی‌توانند اختیارات مدیران را محدود کنند.
با این حساب در صورتی که یکی از مدیران قراردادی ببندد که با موضوع فعالیت شرکت منافات داشته باشد و باعث خسارت به سهامداران و شرکت شود، صاحبان سهام و شرکت بعد از ثابت کردن قصور مدیر قانونی می‌توانند با توجه به قوانین مسئولیت قراردادی درخواست جبران ضرر و زیان کنند.
مسئولیت شرکا در شرکتهای مختلف
- شرکت سهامی عام؛ به میزان مبلغ اسمی سهام هریک از شرکا
- شرکت سهامی خاص؛ به میزان مبلغ اسمی سهام هر یک از شرکا
- شرکت با مسئولیت محدود؛ به میزان سهم الشرکه هر یک از شرکا
- شرکت تضامنی؛ به صورت نامحدود می باشد و هر کدام از شرکا مسئولیت کامل بر عهده دارند
- شرکت نسبی؛ به میزان سهم الشرکه هر یک از شرکا
- شرکت مختلط سهامی؛ شرکای ضامن: بصورت نامحدود. شرکای سهامی: به میزان مبلغ اسمی هر یک از شرکا
- شرکت مختلط غیر سهامی؛ شرکای ضامن: بصورت نامحدود. شرکای غیر سهامی: به میزان سهم الشرکه هر یک از شرکا
- شرکت تعاونی؛ چنانچه سهامی باشد به اندازه مبلغ اسمی سهامداران و در صورت غیر سهامی بودن شرکت با در نظر گرفتن رضایت شرکا در اساسنامه
کلام آخر
در این مطلب سعی کردیم با تمام مسئولیت‌های شرکا در شرکت های سهامی خاص و نکات مربوط به آن را بررسی کنیم. همانطور که در مطلب به آن اذعان داشتیم مسئولیت‌های شرکت های سهامی بر اساس نقش صاحبان در نظر گرفته می‌شود. اما در شرکتهای سهامی خاص میزان مسئولیت هر یک از شرکا به اندازه مبلغ اسمی سهام خودشان است. با این حال اگر در رابطه با مسئولیت شرکا در انواع شرکتها به‌خصوص شرکتهای سهامی خاص سوال حقوقی دارید میتوانید با بهترین وکیل شیراز «سجاد محمدی» با شمارۀ در ارتباط باشید.
