جهیزیه یا جهاز از رسومات و عرف برخی نواحی کشور است. و به موجب آن زن برخی از وسایل و مایجتاج زندگی را با خود به منزل مشترک می‌برد. مالک این وسایل زوجه است و هر زمان که بخواهد می‌تواند این اموال را مسترد کند. معمولاً این اتفاق زمانی اجرا می‌شود که طرفین قصد جدایی داشته باشند. البته فرآیند استرداد در برخی مواقع در حین طلاق به مشکل بر می‌خورد. ازین رو در این مقاله از بهترین وکیل طلاق در شیراز قصد داریم با روش های استرداد جهیزیه و قوانین آن آشنا شویم. پس تا پایان این مطلب با ما همراه شوید.
استرداد جهیزیه چیست؟
همانطور که اشاره کردیم از لحاظ قانون، زنان وظیفه یا موکلف به فراهم کردن وسایل زندگی ندارند. از این رو جهیزیه هدیه‌ای است که خانواده زوجه به او برای شروع زندگی می‌دهند. حتی بر اساس مواد قانونی از جمله ماده 1107 قانون مدنی تهیه وسایل زندگی جزء نفقه و بر عهده شوهر است .
گفتیم که مالک این لوازم و اموال زن است و مرد تنها به عنوان امانت اختیار استفاده از آنها را دارد. چنانچه مرد در استفاده ازین وسایل بی‌احتیاطی و آسیبی برساند. زن قانوناً می‌تواند در دادسرا شکایت ترتیب دهد.
لازم به ذکر است قواعد مربوط به جهیزیه در مقررات قانونی پیش‌بینی نشده است. و بدین لحاظ کاملا تابع عرف است. درمقابل، اقدام قانونی جهت استرداد جهیزیه در حال حاضر نیازمند دادخواست استرداد جهیزیه به دادگاه خانواده و یا شورای حل اختلاف است. چرا که دعوای استرداد جهیزیه نیز مانند هر دعوای دیگری نیازمند اثبات از طریق یکی از ادله اثبات دعوی است. بر اساس آن زن باید ثابت کند که وسایلی را تحت عنوان جهیزیه به منزل شوهرش برده است .
پس گرفتن جهیزیه به شیوه قانونی مسئله مهمی است؛ به دلیل اینکه در صورتی که زن بدون اطلاع و هماهنگی با شوهر اقدام به این امر کند، ممکن است پیش بیاید که مرد شکایت سرقت از وسایل منزل را بر علیه زن مطرح کند. به همین خاطر بایستی به روش قانونی برای استرداد جهیزیه اقدام کرد. همچنین اینکه بهتر است که استرداد جهیزیه در حضور شاهدانی صورت پذیرد تا این مشکل برطرف شود.
روش های استرداد جهیزیه
پس گرفتن جهیزیه زمانی صورت می‌گیرد که زوجین دیگر تمایلی به ادامه زندگی ندارند و خواهان جدایی هستند. به همین دلیل زوجه که نتوانسته زندگی مشترک خود را ادامه دهد با طرح دادخواست از زوج می‌خواهد که تمام جهیزیه را پس بگیرد. در برخی موارد ممکن است مرد برای استرداد اقدام کند و با طرح دادخواست به زوجه اعلام کند که قصد پس دادن جهیزیه را دارد، در اینصورت اگر زوجه از دریافت جهیزیه خودداری کند دادگاه می‌تواند با حکمی، جهیزیه را به امین بسپارد.
علاوه بر این، در استرداد با توافق و نظر طرفین انجام می‌شود و اصولا مشکل خاصی ندارد.
گاهی ممکن زوجه نگران اتلاف و از بین رفتن جهیزیه باشد. در این شرایط او بعد از ترک منزل همسرش ممکن است برای تامین اموال و حفظ آنها درخواست بدهد و تامین خواسته صادر شود.
اما به‌طور کلی می‌توان روش‌های استرداد جهیزیه در زیر جمع‌بندی کرد؛
- یکی از راه‌ها توافق دو طرفین است
- امکان گرفتن جهیزیه از طریق لیست
- امکان استفاده از شهادت شهود
بنابرین در طلاق توافقی با توافق؛ استرداد جهیزیه انجام می‌شود، در طلاق یک‌جانبه، زوجه با استناد به سیاهه برای استرداد جهیزیه درخواست می‌دهد و اگر زوج قصد طلاق زوجه را داشته باشد مکلف به استرداد و بازپس دادن جهیزیه است.
استرداد جهیزیه با سیاهه
معمولا رایج است که خانواده عروس لیستی از جهیزیه تهیه می‌کنند که همان سیاهه است و این برگه به امضای شوهر و چند شاهد می‌رسد و نشانه این است که زوجه این اموال را با خود به منزل زوج آورده است. در این لیست قیمت، مدل و ویژگی‌های هر یک از اقلام جهیزیه ذکر می‌شود. اصولا استرداد به راحتی صورت می‌گیرد و زن با درخواست از دادگاه خانواده و یا شورای حل اختلاف برای استرداد جهیزیه اقدام می‌کند.
در نقاط مختلف ایران برخی از اقلام جهیزیه توسط زوج تهیه می‌شود و در نهایت ممکن است در لیست جهیزیه این موارد ذکر شود. در زمان استرداد جهیزیه اگر زوج ثابت کند که این موارد را خودش خریداری کرده، زوجه نمی‌تواند آنها را بعنوان جهیزیه خود مسترد کند. نکته بعدی این است که ممکن است بعد از ازدواج لوازم جدیدی برای منزل خریداری شود و یا حتی جایگزین لوازم قدیمی شود، در چنین مواردی این وسایل جدید جزء جهیزیه نیستند و زوجه نمی‌تواند برای استرداد آنها درخواست بدهد. نکته بعدی مربوط به مواردی است که طلاهای عروس را جزءجهیزیه در سیاهه با ذکر گرم آنها می‌نویسند. جهیزیه تنها شامل وسایل زندگی است و این طلاها حتی اگر در سیاهه ذکر شود جزء جهیزیه نیست اما در هرصورت متعلق به زوجه و در تصرف اوست.
هزینه و مدت زمان استرداد جهیزیه
برگرداندن جهیزیه هزینه زیادی در بر ندارد و روندی بدون تشریفات و کاملاً ساده‌ای دارد. به موجب آن زوجه موظف است با داشتن سیاهه‌ای از جهیزیه یا فاکتور خرید خود به دادگاه مراجعه کند. و پس از طی شدن مراحل قانونی آن بعد از مدت 1 الی 2 ماه اموال خود را مسترد کند.
با این‌حال هزینه بسته بندی، جمع آوری، حمل و انتقال جهیزیه بر عهده زوجه است. و معمولاً طبق تعرفه در حدود ۳.۵ درصد ارزش کل مال می‌شود. این مقدار در سال ۱۴۰1 براساس نرخ کرایه و بسته‌بندی در شهرهای مختلف، متفاوت است.
سخن پایانی
بعد از صدور رای قطعی دادگاه، زوج موظف است مطابق لیست، همه اقلام جهیزیه را به زوجه پس دهد. چنانچه عین آن اقلام موجود نباشد، زوج باید مثل آن و یا قیمت آن را به زوجه مسترد کند. بررسی و تشخیص ارزش شهادت شهود به نظر قاضی دادگاه بستگی دارد. اطلاعات مورد نیاز باید به طور کامل در دادخواست قید شوند. در غیر اینصورت اخطاریه ای به خواهان جهت تکمیل دادخواست فرستاده می شود. عدم پیگیری اخطاریه، منجر به رد دادخواست خواهان می‌گردد. اجرای دادخواست تامین بدین صورت خواهد بود که جهیزیه توسط قانون بازداشت می شود تا از جابجایی و اختفای آنها توسط زوج جلوگیری شود.
برای تنظیم نوبت جلسه مشاوره با بهترین وکیل خانواده شیراز سجاد محمدی با شماره 09171235873 تماس بگیرید.
