در نظام حقوقی ایران، یکی از راهکارهای مهم برای جلوگیری از تداوم زندگی زناشویی سخت و طاقت فرسا، نهاد عسر و حرج است. واژه عسر به معنای سختی و دشواری و حرج به مفهوم تنگنا و مشقت شدید می باشد و به طور کلی، عسر و حرج در اصطلاح حقوقی به شرایطی اطلاق می گردد که ادامه زندگی مشترک برای یکی از زوجین (عموماً زن) با سختی شدید، مشقت غیرقابل تحمل و لطمه های جدی همراه باشد، به گونه ای که ادامه زندگی ناممکن یا بسیار طاقت فرسا می شود. در چنین شرایطی، قانون به زن اجازه می دهد که با اثبات این دشواری ها و شرایط خاص، از دادگاه درخواست طلاق از نوع عسر و حرجی نماید. اگر در این شرایط نیاز به کمک داشتید بهترین وکیل طلاق شیراز سجاد محمدی در تمامی مراحل در کنار شماست.
در این مقاله به بررسی کامل و جامع مفهوم طلاق به دلیل عسر و حرج، شرایط و موارد آن، نحوه اثبات و نکات کلیدی پیرامون آن خواهیم پرداخت.
طلاق عسر و حرج چیست؟
طلاق عسر و حرج یکی از اقسام طلاق قضایی می باشد که به موجب آن، زن می تواند بدون رضایت شوهر و با اثبات دشواری های شدید در زندگی مشترک، از دادگاه تقاضای طلاق کند.
بر طبق ماده 1130 قانون مدنی، اگر دوام زوجیت برای زن با مشقت همراه باشد و زندگی مشترک برای آنها قابل تحمل نباشد، دادگاه می تواند حتی بدون رضایت مرد، حکم طلاق صادر نماید.
این نوع طلاق، ابزار حمایتی مهمی برای طلاق از سمت زن محسوب می شود، به ویژه در مواردی که شوهر از طلاق دادن امتناع می کند یا شرایط زندگی را برای زن غیرقابل تحمل ساخته باشد.
شرایط و موارد عسر و حرج
برای اینکه دادگاه حکم طلاق عسر و حرج صادر نماید، باید زن شرایطی را که نشان دهنده مشقت و سختی زندگی زناشویی است، را اثبات نماید. قانونگذار برخی از موارد مصداقی عسر و حرج را مشخص کرده که در زیر به مهم ترین آن ها اشاره می کنیم:
- ترک زندگی خانوادگی یا عدم تمکین توسط شوهر: اگر مرد بدون عذر موجه، همسر و فرزندان خود را ترک کند و از بازگشت به زندگی امتناع کند، می توان این موضوع را مصداق عسر و حرج دانست.
- اعتیاد شوهر: اعتیاد شدید مرد به مواد مخدر یا مشروبات الکلی که منجر به اخلال در زندگی خانوادگی می گردد، از دلایل مهم برای اثبات عسر و حرج است.
- ضرب و جرح و سوءرفتار: رفتارهای خشونت آمیز، توهین، تحقیر، ضرب و جرح مکرر یا تهدید به قتل از مصادیق آشکار مشقت در زندگی می باشند.
- بیماری های صعب العلاج یا مسری: اگر شوهر به بیماری هایی مبتلا باشد که برای زن یا فرزندان خطر جانی یا جسمی به همراه داشته باشد، این موضوع می تواند به عنوان عسر و حرج تلقی گردد.
- ناتوانی مالی یا عدم پرداخت نفقه: عدم پرداخت نفقه توسط شوهر به مدت طولانی مدت، به ویژه در صورت اثبات توان مالی، یکی دیگر از مواردی است که قانون آن را مصداق عسر و حرج می داند.
- ازدواج مجدد بدون رضایت همسر اول: در صورتی که مرد بدون رضایت همسر اول، همسر دیگری اختیار کند و این موضوع منجر به آسیب روانی یا مادی به زن گردد، می تواند از دلایل طلاق عسر و حرج محسوب شود.
- رفتار غیراخلاقی یا سوء شهرت اجتماعی: اگر شوهر رفتارهایی داشته باشد که آبرو یا جایگاه اجتماعی زن را به خطر اندازد (مانند جرم های حیثیتی یا فساد اخلاقی)، زن می تواند تقاضای طلاق نماید.
در برخی موارد، برای پیشگیری از بروز وضعیت های دشوار مانند عسر و حرج، طرفین قرارداد از ابزارهایی مانند خیار شرط استفاده می کنند تا با پیش‌بینی حق فسخ در قرارداد، امکان خروج قانونی از تعهدات را در شرایط خاص فراهم نمایند.
اثبات عسر و حرج
یکی از چالش های مهم در روند طلاق عسر و حرج، اثبات وقوع این شرایط نزد دادگاه می باشد. زن باید با ارائه مدارک و شواهد قانونی، دادگاه را متقاعد سازد که ادامه زندگی برای او با مشقت همراه است. برای کمک گرفتن و مشاوره با بهترین وکیل شیراز با ما در تماس باشید. ابزارهای قانونی برای اثبات عسر و حرج به شرح زیر می باشند:
- شهادت شهود: در بسیاری از موارد، شهود مطلع از شرایط زندگی زوجین می توانند در دادگاه حضور یابند و ادعای زن را تأیید نمید.
- گزارش پزشکی قانونی: در مواردی همچون ضرب و جرح یا بیماری، مراجعه به پزشکی قانونی و دریافت گزارش رسمی، بسیار موثر است.
- گزارش کلانتری یا پلیس ۱۱۰: در صورت بروز درگیری خانوادگی یا خشونت خانگی، گزارش های مامورین انتظامی به عنوان سند معتبر محسوب می شود.
- مستندات مالی و بانکی: در صورت عدم پرداخت نفقه، فیش حقوقی شوهر یا اسناد مالی دیگر می تواند برای اثبات توانایی مالی او مؤثر باشند.
- سوابق کیفری یا محکومیت ها: اگر شوهر سابقه محکومیت های کیفری یا جرائم اخلاقی داشته باشد، می توان از این سوابق در روند اثبات عسر و حرج استفاده نمود.
- استعلام از مراجع رسمی: در مواردی مانند ترک انفاق یا ازدواج مجدد، استعلام از ثبت احوال، بانک ها یا مراکز قضایی مفید خواهد بود.
بیشتر بخوانید: شرایط اعسار مهریه عندالمطالبه + قوانین جدید آن
نتیجه گیری
در دنیای پیچیده روابط خانوادگی، گاهی شرایطی پیش می آید که ادامه زندگی زناشویی برای یکی از طرفین، به ویژه زنان، مشقت بار و غیرقابل تحمل می گردد. قانون گذار با پیش بینی نهاد طلاق به دلیل عسر و حرج، امکانی فراهم ساخته تا زنان در صورت احراز شرایط خاص، بدون نیاز به رضایت همسر یا حتی با طلاق غیابی، از زندگی آسیب زا خارج شوند.
با این حال، اثبات عسر و حرج فرایندی فنی و حقوقی است که نیازمند جمع آوری مدارک، آگاهی از رویه های قضایی و پیگیری مستمر می باشد. بهره گیری از مشاوره بهترین وکیل طلاق توافقی در شیراز، می تواند مسیر را هموارتر و موفقیت را تضمین نماید. در صورتی که احساس می کنید در زندگی زناشویی خود با مشقت های جدی مواجه هستید، توصیه می کنیم در اسرع وقت از خدمات حقوقی تخصصی بهره مند شوید.
