متاسفانه امروزه شاهد افزایش چشمگیر میزان کلاهبرداری، سرقت، سودجویی و تخلف‌های گوناگون هستیم. از این رو، داشتن دانش و اطلاعات حقوقی کافی و مناسب در زمینه‌های مختلف از جمله ارتباط با افراد مختلف، امور حقوقی مرتبط با کسب و کار بسیار با اهمیت و اجتناب‌ناپذیر است. در حقیقت آشنایی با قوانین مربوط به مسائل حقوقی که به صورت روزمره با آنها مواجه مواجه هستیم؛ می‌تواند از ما در مقابل هرگونه کشمکش حقوقی و قانونی محافظت نماید.
یکی از این مسائل حقوقی روزمره و رایج که اکثر افراد درگیر آن هستند؛ مربوط به خطاهای تیم پزشکی یا به عبارتی قصور پزشکی است. بدیهی است که چنین کوتاهی و قصوری، مجازات مخصوص به خود را در پی دارد. به دلیل اینکه برای رسیدگی به حقوق بیماران و شاکیان در چنین شرایطی باید کاملا شفاف‌سازی نمود؛ در این مقاله قصد داریم تعریفی از قصور پزشکی و نحوه شکایت از پزشک خاطی را در اختیارتان قرار دهیم تا در صورت قرار گرفتن در چنین شرایطی بتوانید با کمک بهترین وکیل شیراز از حقوق خود دفاع کنید.
قصور پزشکی چیست؟
قصور پزشکی شامل هرگونه اقدامی از سمت پزشک، افراد تیم پزشکی و پرستار است که سبب صدمه و آسیب به بیمار می‌شود. همچنین اگر هریک از افراد مذکور حین انجام کار با ترک محل مانع اتمام پروسه درمان شوند و به بیمار آسیب برسانند؛ همچنان قصور پزشکی رخ داده است. به طور معمول، هنگامی که قصور پزشکی اتفاق می‌افتد؛ گونه‌ایی از غفلت و اهمال کاری از سمت پزشک یا تیم همراه وی دیده می‌شود.
اگرچه این اتفاقات به صورت غیر عمد اتفاق می‌افتند اما به دلیل اینکه در این نوع رویدادها، اراده قبلی وجود دارد؛ این تخطی‌ها عامدانه و قاصدانه پنداشته می‌شوند. پس می‌توان نتیجه گرفت که به علت تعمدی بودن تقصیر پزشکی، مجازات آن شامل جنبه خصوصی و جنبه عمومی می‌شود. توجه داشته باشید که جنبه خصوصی به معنای جبران خسارات وارده به بیمار از طریق پرداخت دیه و جنبه عمومی نیز شامل محرومیت فرد خاطی از حقوق اجتماعی، زندان و سایر مجازات می‌شود.
دلایل رخ دادن قصور پزشکی
همانطور که ذکر کردیم درصد زیادی از شکایات حقوقی یا کیفری مربوط به اختلافات در زمینه درمانی و پزشکی می‌شود. این مشکلات حقوقی به علل مختلفی مانند سهل‌انگاری پزشک، عدم تشخیص درست، اهمال کاری و … صورت می‌گیرد. با این وجود رایج‌ترین دلایل رخ دادن قصور پزشکی به شرح زیر می‌باشند.
رخ دادن قصور پزشکی به دلیل بی مبالاتی
منظور از سهل انگار پزشک، ترک نمودن کاری که از جهت علمی و فنی موظف به انجام آن است. صورت نپذیرفته است. به بیان دیگر اگر قصور پزشکی به دلیل بی مبالاتی انجام شود؛ یعنی پزشک یا تیم وی مکلف به انجام کاری بوده‌اند اما آن را انجام نداده‌اند که نتیجه آن آسیب به بیمار می‌باشد.
نمونه‌هایی از قصور پزشکی به دلیل بی مبالاتی
از مثال‌های رایج در این نوع قصور می‌توان به عدم آماده سازی و تهیه تمهیدات ضروری نظیر آزمایش‌ها و عکس رادیولوژی، عدم معاینه و تست قلب، نگرفتن نوار قلب پیش از بیهوش نمودن بیمار، عدم ارائه مشاوره لازم و معاینه دقیق بیمار قبل از جراحی یا روش درمانی اشاره نمود.
رخ دادن قصور پزشکی به علت بی احتیاطی
اینگونه خطا و تقصیر پزشکی نقطه مقابل قصور به علت بی مبالاتی می‌باشد. به این معنی که در قصور پزشکی به علت بی احتیاطی، پزشک کاری را انجام داده است که از جهت علمی و اصول پزشکی نباید صورت می‌گرفت. بنابراین زمانی که پزشک در پروسه درمان یا آزمایش دقت کافی نداشته، اشتباهات زیادی انجام داده یا زیاده روی کرده باشد؛ مرتکب خطاهای پزشکی به دلیل بی احتیاطی می‌شود که نتیجه حاصل از آن ضرر فیزیکی، جانی یا روانی بر بیمار است.
نمونه‌هایی از قصور پزشکی به دلیل بی احتیاطی
مثال‌های قصور پزشکی به دلیل بی احتیاطی پزشک شامل مواردی نظیر پاره شدن روده هنگام عمل شکم، تجویز بیش از حد دارو، آسیب به بافت‌ها و اعضای مجاور نقطه تحت جراحی، فراموش نمودن و جا گذاشتن وسایل جراحی در بدن بیمار و … می‌شود.
رخ دادن قصور پزشکی به علت عدم مهارت
اگر پزشک به دلیل نداشتن دانش، تبحر علمی و مهارت دچار خطا و اشتباهی شود که به سلامت جسمی و فیزیکی بیمار صدمه وارد شود؛ مرتکب خطاهای پزشکی شده است. نداشتن مهارت کافی می‌تواند به صورت عملی و غیرعملی نمود پیدا کند. برای مثال وی نتواند به سرعت، به درستی و در زمان مناسب تصمیم بگیرد. پس مهارت یک پزشک، هنگام انجام وظایف محوله و توانایی او زمان انجام امور تخصصی یا جراحی مشخص می‌شود. در ادامه نمونه‌های دیگر و رایجی که در این نوع قصور پزشکی رخ می‌دهد را بررسی خواهیم کرد.
نمونه‌هایی از قصور پزشکی به دلیل نداشتن مهارت کافی
نداشتن مهارت کافی پزشک نتایجی مانند عدم توانایی در تصمیم گیری به موقع، عدم برخورداری از سرعت لازم هنگام جراحی و عدم قابلیت ممانعت از عوارض قابل پیش بینی را به دنبال دارد. عدم مهارت پزشک می‌تواند دلیلی مانند بی‌تجربگی، عدم برخورداری از دانش کافی و بهره وری از آن علم داشته باشد.
یکی از نمونه‌های قصور پزشکی رایج در این زمینه، در شکستگی استخوانی است که اگر پزشک جراح از روش صحیح استفاده نکند ممکن است استخوان جوش نخور‌د و دچار عفونت شود. توجه داشته باشید که هیچ یک از دلایل عذر موجهی برای انجام این قصورات پزشکی نیست. بنابراین اگر در معرض چنین اتفاقاتی قرار گرفتید؛ حتما با رزرو وقت مشاوره از بهترین وکیل شیراز برای طرح شکایت اقدام نمایید.
مجازات قصور پزشکی
بعد از اینکه قصور پزشکی بررسی و تایید شد؛ با توجه به نوع و شدت آسیب و خسارت برای محکومیت پزشک خاطی حکم صادر می‌شود. پزشک باید از طریق پرداخت دیه آسیب‌های وارد شده را جبران نماید. همچنین اگر تقصیر پزشکی بسیار جدی باشد؛ اشتباه پزشک بر اساس قوانین سازمان نظام پزشکی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مجازات حاصل از تخلفات انتظامی پزشکان شامل توبیخ کتبی و پیوست آن به پرونده پزشک، تعلیق پرونده پزشک در مدت زمان محدود، ممانعت از فعالیت و طبابت پزشک، باطل شدن دائمی پروانه و … می‌باشد. با این حال در بخش زیر انواع مجازات تعیین شده برای قصور پزشکی را معرفی خواهیم نمود.
انواع مجازات قصور پزشکی
انواع مجازات قصور پزشکی در مواد ۴۹۵ و ۴۹۶ قانون مجازات اسلامی تعیین شده است که به شرح زیر می‌باشند.
- مجازات قصور پزشکی طبق ماده ۴۹۵ قانون مجازات اسلامی
طبق ماده ۴۹۵ این قانون اگر مرتکب قصور پزشکی شود؛ باید به بیمار دیه بپردازد که میزان دیه بسته به نوع آسیب و توسط کارشناسان قضایی مشخص می‌شود. همچنین در ماده ۴۹۶ قانون مجازات اسلامی آمده است که حتی اگر پزشک برای درمان بیمار به کادر درمان، پرستاران و خود بیمار دستورات خاصی تجویز نماید که سبب آسیب جسمی یا مرگ بیمار شود، شخص پزشک مقصر است و ملزم به پرداخت دیه می‌باشد. این در حالیست که اگر بیمار یا پرستار به تجویز اشتباه پزشک آگاه باشد و همچنان آن را اجرا نماید؛ پزشک مسئولیتی نخواهد داشت.
- مجازات قصور پزشکی طبق آیین‌نامه رسیدگی به تخلفات پزشکی
مطابق به مفاد این آیین نامه در صورتی که پزشکی به این مقررات عمل نکند، با توبیخ کتبی، درج توبیخ کتبی در پرونده نظام پزشکی، انتشار توبیخ نامه در نشریه نظام پزشکی محل مربوطه یا تابلو اعلانات نظام پزشکی، محرومیت موقت (۳ ماه تا ۵ سال) از طبابت و انجام کارهای وابسته به آن یا محرومیت دائمی از طبابت مواجه خواهد شد.
- مجازات قصور پزشکی طبق ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی
این قانون مربوط به قصورات پزشکی منتهی به مرگ می‌شود. براساس این ماده اگر مرگ بیمار به دلیل بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی یا عدم مهارت پزشک باشد؛ قتل غیر عمد به شمار می‌آید و پزشک به پرداخت دیه و حبس از ۱ تا ۳ سال محکوم می‌شود. به یاد داشته باشید که با آگاهی از این قوانین و مشورت گرفتن از بهترین وکیل شیراز می‌توانید از روی دادن این اتفاقات ناگوار جلوگیری کنید.
